S04E01 - Esther De Loof en Ruben Verborgh - Hoe Solid jou terug controle geeft over jouw data

Radio Raccoons - De Vlaamse technologiepodcast

Deze keer hebben we niet één, maar twee gasten over de vloer bij Radio Raccoons: Esther De Loof en Ruben Verborgh. Topic van de dag: Solid, een nieuwe technologie én ook een nieuwe manier om om te gaan met onze persoonlijke data. Veel potentieel, maar ook veel vragen. De antwoorden op die vragen krijg je in deze aflevering.

Het Solidlandschap

In deze aflevering komen Esther De Loof, business development Europe bij Inrupt, en Ruben Verborgh, professor bij UGent en researcher bij imec, aan bod. Zij delen hun expertise over Solid. Ze zijn uiteraard geen twee willekeurige mensen, maar ze doen samen - en apart - een aantal interessante zaken.

Van een ver verleden tot vandaag

Ruben en Esther kennen elkaar al een heel lange tijd. In een ver verleden stond Esther op de planken en deed Ruben daarvoor geluid en belichting. Fast forward naar 2015, wanneer ze samen begonnen te werken aan de universiteit. Dat klikte zodanig dat in het najaar van 2020 Ruben haar contacteerde om de dots te connecteren voor Solid in Vlaanderen. “Toen ben ik met de verschillende partijen beginnen babbelen, en ben ik terechtgekomen bij Inrupt, de start-up van Tim Berners-Lee,” volgens Esther. Die laatste ken je misschien beter als de uitvinder van het web en is nu ook - door het Solidinitiatief - heruitvinder van het web.

Hoe Ruben van klankman naar professor decentralized web technologies ging? “Ik wilde eigenlijk rockster worden. Ik heb altijd die passie voor enerzijds muziek en anderzijds technologie gehad. Met een elektrische gitaar combineer je beiden. Maar gaandeweg werd het duidelijk dat mijn technologische passie - en talenten - groter was dan die andere,” volgens Ruben. De job die hij vandaag doet komt wel dichtbij die van een rockster: als onderzoeker reist hij de wereld rond om zijn boodschap over het world wide web te verkondigen.

Ruben begon in 2010 aan de UGent en imec als onderzoeker webtechnologie (data op het web). Dat was de voorloper op wat nu vandaag Solid heet. Even een fast forward naar 2017: Ruben pikt de draad op met Tim Berners-Lee door hem te bezoeken in MIT en samen zijn ideeën rond Solid te bekijken. “Daar heb ik de Solid ideeën meegenomen naar Vlaanderen. Toen was dat nog een klein zaadje, maar dat klein zaadje heeft een heel goede voedingsbodem gevonden. Nu begint het een groot verhaal te worden op technologisch vlak, maar ook op een heel aantal andere vlakken.” De rest is geschiedenis. Eind 2020 kon Ruben het niet meer alleen. “Ik had mijn oude compagnon de route Esther nodig om contacten op te volgen, want uiteindelijk ben ik de computernerd en wil ik achter de knoppen zitten.”

Naast zijn academische taken bij de UGent, heeft Ruben besloten om deels voor de industrie te werken omdat de vraag zodanig groot is. Hij adviseert bedrijven die aan Solid willen doen en Inrupt is daar één van.

Solid, gedefinieerd

“Solid is heel veel, maar laten we kijken naar een korte geschiedenis van het web,” begint Ruben. Berners-Lee heeft het web uitgevonden in de jaren ‘80 - ‘90 met de intentie om kennis makkelijker te laten verspreiden, over de grenzen van machines heen. Het kernidee daarvan was universaliteit. “Iedereen moet kennis kunnen consumeren ongeacht op welke manier het gepubliceerd is en ongeacht op welk toestel je wil gebruiken om de kennis te consumeren. Het probleem was toen dat kennis vaak bleef plakken aan machines in verschillende soorten en maten. Het web bracht een technologisch laagje om ervoor te zorgen dat informatie zich tussen machines heen wereldwijd kon verspreiden en dat al die informatie aan elkaar kon gelinkt worden.”

Gaandeweg transformeerde het web van een technologische uitdaging naar universaliteit op een hoog niveau:

• Hoe kunnen we informatie in andere talen doorgeven?
• Hoe kunnen we informatie doorgeven aan mensen die niet visueel aan de slag kunnen, maar bijvoorbeeld in braille?

Het werd ook meer dan enkel universaliteit. “Het web heeft ook de weg gevonden naar het commerciële: hoe kunnen we zaken verkopen? Uiteraard heeft het verhaal zich ontpopt naar een verhaal dat we allemaal wel kennen.”

Rond de jaren 2000 lanceerden er veel nieuwe ideeën die voorheen niet mogelijk waren. Kijk naar eBay, waar je tweedehands spullen kon verkopen, of Amazon, koop wat je maar wil en laat het voor je deur leveren. “Een paar jaar later vormden zich totaal nieuwe paradigma’s. Denk maar aan persoonlijke data die plots op het web stond en plots ook gebruikt werd voor zowel positieve als negatieve zaken. Verkiezingen beïnvloeden, reclame maken en mensen verleiden tot zaken die ze anders niet zouden doen... Het web is verwijderd geraakt van het originele idee dat Tim Berners-Lee had, namelijk, het moet voor iedereen werken,” vertelt Ruben. “Je moet bijvoorbeeld aanwezig zijn op Facebook, wat het idee van universaliteit in de weg staat.”

“Het feit dat een klein clubje van bedrijven bepaalt hoe wij informatie consumeren, dat gaat volledig in tegen de geest van het world wide web en innovatie, want het idee was dat iedereen zich kon aansluiten en nieuwe ideeën kon uitwerken. Als je een paar gatekeepers krijgt, valt dat idee in duigen. Daarom is Tim Berners-Lee bezorgd. We moeten terug naar universaliteit, iedereen moet alles kunnen doen en de toestemmingsloze innovatie moet terugkomen.”

De sleutel, volgens Berners-Lee, is persoonlijke data. “Als mensen terug controle geven over hun eigen data via persoonlijke datakluizen, dan zullen we weer in staat zijn om te innoveren op het web en terug constructieve uitwisselingen op het web te hebben. Vandaar dus Solid als the web reimagined*,*** maar dan anno 2022 en verder.”

Solid in de praktijk

Hoe we dat gaan uitwerken in de praktijk? Esther geeft antwoord: “Momenteel is het businessmodel van veel bedrijven dat zij hun data niet willen delen, aangezien het een competitief voordeel is. Maar we hebben binnen Europa gemerkt dat zo’n model niet werkt voor ons. We kunnen niet op tegen bedrijven uit China en Amerika, dus we moeten heel het idee van die datalaag anders aanpakken, zodanig dat we meer kunnen innoveren.”

Hoe gaan we die shift er laten komen? Dat is wat Inrupt probeert uit te zoeken op wereldwijd niveau door samen te werken met organisaties die een digital footprint hebben, denk aan overheden, grote bedrijven, ngo’s, enzovoort. “We willen zo snel mogelijk dat er zoveel mogelijk mensen een persoonlijke datakluis hebben met daarin toch minstens al een deel van hun persoonlijke data.”

Vlaanderen is daarin een echte koploper, wereldwijd. “Ik wil dat duidelijk zeggen want Vlamingen zijn wat bedeesder van aard, maar wat we hier in Vlaanderen hebben is een uniek iets. Een cocktail van verschillende partners,” volgens Esther. “SolidLab langs de ene kant als academische partner, daarnaast het Datanutsbedrijf van de overheid als neutrale speler die de markt in gang steekt, en dan een heel aantal bedrijven, waaronder ook Cronos, die kijken naar hoe we naar de markt kunnen met Solid. Die dynamiek van private bedrijven, de overheid, en academia is echt uniek.”

Tim Berners-Lee

Deevid is benieuwd naar de visie van Tim Berners-Lee en hoe hij actief is in het project. Volgens Ruben is hij actief op twee fronten. Enerzijds is hij bezig met de visie rond Solid. Waar moet het web naartoe? Waar kunnen we als wereld naartoe met een informatienetwerk? Langs de andere kant is Berners-Lee ook met het technische luik bezig, net zoals Ruben is hij een developer. “We zijn allebei redelijk geeky over dat soort zaken en zijn zo ook aan de praat geraakt. Ik had toevallig een ...