))
Η ημιμάθεια είναι χειρότερη από την αμάθεια και η ψευδής Ιστορία γίνεται κάποτε εξίσου επικίνδυνη με τις ψευδείς ειδήσεις – τα λεγόμενα fake news. Με αφορμή την επέτειο της Μικρασιατικής Καταστροφής, σ’ αυτή τη δεύτερη σειρά μαθημάτων ο καθηγητής Γιώργος Θ. Μαυρογορδάτος θέλει να διορθώσει μερικά λανθασμένα ιστορικά στερεότυπα που επικρατούν στη χώρα μας σχετικά με το 1922.
…
continue reading
Στο πρόσωπο του Κωνσταντίνου Β΄ συντελέστηκε η ύστατη αποτυχία και απαξίωση της βασιλείας στη Νεότερη Ελλάδα. Το 1965, μιμήθηκε τον παππού του εξαναγκάζοντας σε παραίτηση πρωθυπουργό που διέθετε κοινοβουλευτική πλειοψηφία, χωρίς μάλιστα να προσφύγει αμέσως σε εκλογές αποδεχόμενος το αποτέλεσμά τους. Το 1967, πρώτα υπέκυψε στη χούντα, ορκίζοντας την…
…
continue reading
Έγιναν βασιλείς και οι τρεις γιοι του Κωνσταντίνου Α΄, όχι όμως με την κανονική σειρά. Πρώτα ο δευτερότοκος Αλέξανδρος αποδείχθηκε καλύτερος από το αναμενόμενο. Αντίθετα, ο πρωτότοκος Γεώργιος Β΄ κατάφερε επανειλημμένα να απογοητεύσει ακόμη και τους βασιλόφρονες. Μετά τα Δεκεμβριανά, η βασιλεία απέκτησε ευρύτερη αποδοχή ως πόλος συσπείρωσης κατά το…
…
continue reading
Ο Κωνσταντίνος Α΄, ο επονομαζόμενος «Δωδέκατος» ως συμβολικός διάδοχος του τελευταίου βυζαντινού αυτοκράτορα, απέτυχε οικτρά ως βασιλέας. Επηρεασμένος και από το περιβάλλον του και από την αρρώστια του, παραβίασε το πολίτευμα της Βασιλευόμενης Δημοκρατίας και προσκολλήθηκε τελικά στο άρμα της Γερμανίας σε βάρος των συμφερόντων του κράτους του. Απόδ…
…
continue reading
Στη Νεότερη Ελλάδα, «ξενόφερτη» υπήρξε αναγκαστικά όχι η βασιλεία, αλλά η δυναστεία (όπως και σε άλλες χώρες). Δεν αρκεί όμως αυτό για να εξηγηθεί η αποτυχία της βασιλείας στη σύγχρονη Ελλάδα. Ο πιο επιτυχημένος βασιλέας ήταν ταυτόχρονα και ο πιο ξένος. Ο Γεώργιος Α΄ συμπλήρωσε πενήντα χρόνια βασιλείας, επιδεικνύοντας αξιοθαύμαστη προσαρμοστικότητα…
…
continue reading
Πιο πολύ μοιάζουν μεταξύ τους οι κοινοβουλευτικές δημοκρατίες, βασιλευόμενες και αβασίλευτες, παρά οι αβασίλευτες με τα προεδρικά πολιτεύματα (όπως των ΗΠΑ). Εκτός από το Ηνωμένο Βασίλειο, υπάρχουν επτά ακόμη βασιλευόμενες κοινοβουλευτικές δημοκρατίες στην Ευρώπη. Εξακολουθούν να προτιμούν την κληρονομική βασιλεία ως εγγύηση της συνταγματικής νομιμ…
…
continue reading
Στις ξένες γλώσσες χρησιμοποιούν μόνο τον (ελληνικό) όρο «μοναρχία», ενώ στα ελληνικά υπάρχει και ο όρος «βασιλεία». Μπορεί λοιπόν να γίνει λόγος και για «βασιλευόμενη δημοκρατία», ενώ στις ξένες γλώσσες το ίδιο ακριβώς κοινοβουλευτικό πολίτευμα το ονομάζουν αναγκαστικά «συνταγματική μοναρχία». Αντίστροφα, στα ελληνικά η λέξη «δημοκρατία» σημαίνει …
…
continue reading
Το τελευταίο διάστημα, δύο θάνατοι εστεμμένων προκάλεσαν μεγάλη συζήτηση για το ζήτημα της βασιλείας. Στη χώρα μας, η σχετική συζήτηση χαρακτηρίστηκε από απίστευτες ανοησίες και ανακρίβειες. Υπάρχει λοιπόν ανάγκη για μερικά διορθωτικά μαθήματα Ιστορίας, πρώτα για τη βασιλεία γενικά και ύστερα για τη βασιλεία στη Νεότερη Ελλάδα. Χρειάζεται πρώτα να …
…
continue reading
Είναι λάθος να εξομοιώνουμε τους τωρινούς πρόσφυγες με εκείνους του 1922. Για να συνδέσουμε το παρελθόν με το σήμερα, αρκεί να αναλογιστούμε τις συνέπειες που είχαν οι εξαιρέσεις από την υποχρεωτική ανταλλαγή, δηλαδή η παραμονή του Οικουμενικού Πατριαρχείου και των Ελλήνων στην Πόλη (και Ίμβρο και Τένεδο) με αντιστάθμισμα την παραμονή των Τούρκων (…
…
continue reading
Με νέα ηγεσία από πρόσφυγες και με τη νέα στρατηγική του «Λαϊκού Μετώπου», το ΚΚΕ ήταν επιτέλους σε θέση να αυξήσει την επιρροή του μεταξύ των προσφύγων χάρη στην πρωτοφανή αλληλεγγύη, συνεργασία και ώσμωση μεταξύ οπαδών της Αβασίλευτης Δημοκρατίας μετά το αποτυχημένο Κίνημα του 1935. Στη διάρκεια της Κατοχής, οι εξελίξεις αυτές οδήγησαν πολλούς πρ…
…
continue reading
Οι πρόσφυγες έμοιαζαν ευάλωτοι σε ανατρεπτική προπαγάνδα, παρά την αποκατάστασή τους, που έμεινε άλλωστε ανολοκλήρωτη στις πόλεις. Ως εθνοτική ομάδα που γνώριζε δυσμενείς διακρίσεις, αλλά και ως αγρότες ή ως εργάτες, οι πρόσφυγες ήταν εύλογο να στραφούν στην τότε Αριστερά, δηλαδή στο Αγροτικό Κόμμα και στο ΚΚΕ αντίστοιχα. Φαίνεται λοιπόν ότι η απήχ…
…
continue reading
Για τους πρόσφυγες ήταν διαρκής ο πειρασμός να εκπλειστηριάσουν τη συμπαγή ψήφο τους στο κόμμα ή στον πολιτικό που, κάθε φορά, υποσχόταν περισσότερα σε σχέση με τα αιτήματά τους. Αποδείχθηκαν εξαιρετικά ευάλωτοι στη δημαγωγία, αλλά και διαθέσιμοι για αλλοπρόσαλλα πολιτικά εγχειρήματα (ακόμη και φασιστικού τύπου). Με τον εκβιασμό ότι θα απόσχουν από…
…
continue reading
Η αδιαφορία του Αντιβενιζελισμού (ή πάντως μεγάλης μερίδας του) για τους αλύτρωτους μεταμορφώθηκε σε εχθρότητα όταν ήρθαν ως πρόσφυγες. Ο Αντιβενιζελισμός όχι μόνο απουσίασε από το έργο της προσφυγικής αποκατάστασης, αλλά και υποσχόταν ότι θα το ανατρέψει, ιδίως στις Νέες Χώρες και προπαντός στη Μακεδονία, όπου κρατούσε ζωντανές τις ελπίδες των γηγ…
…
continue reading
Οι πρόσφυγες ήσαν εκείνοι που εξασφάλισαν μετά το 1922 την εκλογική επικράτηση του Βενιζελισμού και την επιβολή της Αβασίλευτης Δημοκρατίας. Χωρίς τη διαρροή προσφύγων προς τον Αντιβενιζελισμό και προς την Αριστερά, ο Βενιζελισμός θα είχε παραμείνει στην εξουσία μέχρι τον πόλεμο και η Αβασίλευτη θα είχε εμπεδωθεί. Οι αλύτρωτοι Έλληνες και μελλοντικ…
…
continue reading
Οι αντιλήψεις και συμπεριφορές πολλών γηγενών απέναντι στους πρόσφυγες άγγιξαν τα όρια κανονικού ρατσισμού. Αμφισβητούσαν την ίδια την «ελληνικότητα» των προσφύγων, με ονομασίες όπως «τουρκόσποροι», «τουρκογεννημένοι» και «γιαουρτοβαφτισμένοι». Αμφισβητούσαν επίσης την ηθική των γυναικών προσφύγων, που ήσαν κατεξοχήν ευάλωτες σε εργοδότες. Πίστευαν…
…
continue reading
Οι περισσότεροι πρόσφυγες βίωσαν μία βίαιη διαδικασία κοινωνικού υποβιβασμού. Εύποροι αγρότες βρέθηκαν σε αστικές παραγκουπόλεις, ενώ αστοί βρέθηκαν στην ύπαιθρο. Ως ξεπεσμός βιώθηκε και η απώλεια της περιουσίας, η μετάβαση από μη χειρωνακτική σε χειρωνακτική εργασία, από θέση αφεντικού σε θέση μισθωτού και ιδίως εργάτη, η αμείλικτη ανάγκη να βρουν…
…
continue reading
Η αγροτική αποκατάσταση περιέλαβε περισσότερους από τους μισούς πρόσφυγες, αλλά η χωρητικότητα της υπαίθρου είχε πια εξαντληθεί. Είναι λοιπόν μύθος ότι οι Βενιζελικοί τάχα εγκατέστησαν πολλούς πρόσφυγες στις μεγάλες πόλεις για λόγους αποκλειστικά εκλογικούς. Τους πρόσφυγες ταλαιπώρησαν για δεκαετίες τα χρέη που δημιούργησε η αποκατάστασή τους, αλλά…
…
continue reading
Είναι αδύνατο να υπολογιστεί με ακρίβεια ο συνολικός αριθμός των προσφύγων, αλλά οι πρόσφυγες από την Τουρκία μετά τη Μικρασιατική Καταστροφή ήσαν περίπου ένα εκατομμύριο. Η αγροτική προσφυγική αποκατάσταση είχε ως στόχο τον εφοδιασμό κάθε προσφυγικής οικογένειας με επαρκή γη, ζώα, εργαλεία και σπίτι. Μέχρι το 1938 περιέλαβε 668.000 άτομα (ή 167.00…
…
continue reading
Έργο του Βενιζέλου και γενικότερα του Βενιζελισμού ως παράταξης, η αποκατάσταση και αφομοίωση των προσφύγων της Μικρασιατικής Καταστροφής υπήρξε το μεγαλύτερο ειρηνικό επίτευγμα του νεοελληνικού κράτους και έθνους, ως έμπρακτη απόδειξη της εθνικής αλληλεγγύης. Πέρα από το μέγεθος, υπήρξε μοναδική και η ταχύτητα του εγχειρήματος. Ποτέ άλλοτε δεν αξι…
…
continue reading
Στόχος της υποχρεωτικής ανταλλαγής των πληθυσμών το 1923 ήταν να πάψουν πλέον να υπάρχουν ελληνικοί πληθυσμοί σε τουρκικό έδαφος και τουρκικοί πληθυσμοί σε ελληνικό έδαφος, ώστε να μην προκύπτουν εφεξής αφορμές για συγκρούσεις όπως πριν. Παραβίαση του ρεαλισμού της ανταλλαγής υπήρξαν οι εξαιρέσεις που πέτυχε ο Βενιζέλος, δηλαδή η παραμονή του Οικου…
…
continue reading
Το φθινόπωρο του 1922, η Ελλάδα ήταν εκείνη που είχε άμεση ανάγκη μίας συμφωνημένης υποχρεωτικής ανταλλαγής πληθυσμών. Όχι η Τουρκία. Οι περισσότεροι ελληνικοί πληθυσμοί την είχαν ήδη εγκαταλείψει και η ίδια απέκλειε την επιστροφή τους, αλλά και την παραμονή των υπολοίπων. Αντίθετα, στην Ελλάδα παρέμενε σχεδόν μισό εκατομμύριο Τούρκων. Χωρίς συμφων…
…
continue reading
Τον Σεπτέμβριο του 1922, μόνο ο Βενιζέλος μπορούσε να αντιπαλέψει στο εξωτερικό και ειδικά στη Συνδιάσκεψη Ειρήνης στη Λωζάνη τις συνέπειες της ήττας. Ήταν έτσι σε θέση να επιβάλει εξαιρετικά δυσάρεστες αποφάσεις: πρώτα την εκκένωση της Ανατολικής Θράκης από τον ελληνικό στρατό και πληθυσμό, ύστερα την υποχρεωτική ανταλλαγή των πληθυσμών. Μόνο εκεί…
…
continue reading
Υπό την πίεση των πιο ακραίων στρατιωτικών, με επικεφαλής τον Θεόδωρο Πάγκαλο, η λεγόμενη «Επανάσταση του 1922» προχώρησε στη δίκη και εκτέλεση των Έξι που κρίθηκαν υπεύθυνοι για τη Μικρασιατική Καταστροφή, μολονότι η ανεπανόρθωτη βλάβη («προδοσία») των εθνικών συμφερόντων δεν έγινε «εκ προθέσεως», αλλά από βαρύτατη και ασυγχώρητη αμέλεια ή το πολύ…
…
continue reading
Παρά τις επίσημες δηλώσεις και διακηρύξεις, η τύχη του Ελληνισμού της Τουρκίας κατά βάθος δεν απασχολούσε τους Αντιβενιζελικούς, τουλάχιστον ως πρώτη προτεραιότητα. Υπερίσχυε μάλιστα σε πολλούς το μίσος που προκαλούσε η πίστη των περισσοτέρων Ελλήνων της Τουρκίας στον Βενιζέλο. Τα κύρια άρθρα «Οίκαδε…» και «Οι Πομερανοί» στην εφημερίδα «Καθημερινή»…
…
continue reading
Οι Αντιβενιζελικοί απέκρουαν τις διπλωματικές λύσεις όσο το γόητρο και το ηθικό του ελληνικού στρατού ήσαν ακμαία και τις αποδέχτηκαν μόνο όταν είχαν πλέον καταρρακωθεί και τα δύο μετά την αιματηρή αποτυχία της άσκοπης εξόρμησης προς Άγκυρα που οι ίδιοι αποφάσισαν. Αλλά ήταν πια πολύ αργά. Ακόμη και όταν πλέον προεξοφλούσαν την καταστροφή, τον Φεβρ…
…
continue reading
Επιλέγοντας τη συνέχιση και κλιμάκωση του πολέμου στη Μικρά Ασία, οι Αντιβενιζελικοί και προσωπικά ο Γούναρης προτίμησαν ως υπουργό Στρατιωτικών τον ανίδεο Νικόλαο Θεοτόκη και ως αρχιστράτηγο τον αστοιχείωτο Αναστάσιο Παπούλα, προκαλώντας παράλληλα ανταγωνισμό και πολυφωνία μεταξύ διαφόρων στρατιωτικών. Έτσι αποφασίστηκε στις 15 Ιουλίου 1921 η προέ…
…
continue reading
Με κάλυψη και πρόφαση τον Κωνσταντίνο, η Αντιβενιζελική ηγεσία χειρίστηκε το Μικρασιατικό ζήτημα σαν να μην υπήρχε άλλη επιλογή από τη συνέχιση και την κλιμάκωση της εκστρατείας. Αντί να εκμεταλλευθούν τρεις διαδοχικές ευκαιρίες διπλωματικής διεξόδου για τερματισμό του πολέμου, με βρετανική μεσολάβηση και υποστήριξη, οι Αντιβενιζελικοί επιδίωξαν ορ…
…
continue reading
Ο Δημήτριος Γούναρης και οι άλλοι Αντιβενιζελικοί οργάνωσαν το νόθο δημοψήφισμα του 1920 για να μεταθέσουν την ευθύνη της επανόδου του Κωνσταντίνου στον ίδιο τον Λαό. Για να εκμεταλλευθούν το γόητρο του Κωνσταντίνου ως νικηφόρου Στρατηλάτη, δημιούργησαν ύστερα την πλαστή εντύπωση ότι τάχα αναλάμβανε ξανά «αρχιστράτηγος», όπως στους Βαλκανικούς Πολέ…
…
continue reading
Ο Κωνσταντίνος Α΄ δεν έχει στρατιωτικές ευθύνες για τη Μικρασιατική Καταστροφή επειδή δεν υπήρξε στ’ αλήθεια «αρχιστράτηγος», όπως τον παρουσίασαν. Η κυριότερη ευθύνη του είναι ότι επέμεινε να επιστρέψει το 1920 παρά τις προειδοποιήσεις της Μεγάλης Βρετανίας, της Γαλλίας και της Ιταλίας ότι η επάνοδός του θα προκαλούσε απαλλαγή τους από κάθε δέσμευ…
…
continue reading
Ο Βενιζέλος ήταν βέβαιος ότι θα κέρδιζε τις εκλογές που έγιναν την 1η Νοεμβρίου 1920. Δεν υπάρχει η παραμικρή ένδειξη για το αντίθετο. Δεν μπορούσε άλλωστε να τις καθυστερήσει άλλο, αφού παρουσίασε τη Συνθήκη των Σεβρών σαν οριστική τάχα συνθήκη ειρήνης που τερμάτιζε τον πόλεμο με την Τουρκία. Ωστόσο, είχε μεσολαβήσει στις 12 Οκτωβρίου ο απροσδόκητ…
…
continue reading
Η κατάληψη της Σμύρνης από τον ελληνικό στρατό το 1919 αποδείχθηκε σημείο χωρίς επιστροφή για τους Έλληνες, τους Τούρκους, αλλά και τις Μεγάλες Δυνάμεις.Προέκυψε ένας φαύλος κύκλος στρατιωτικών επιχειρήσεων για την άμυνα της ελληνικής ζώνης, με διαδοχική διεύρυνση της κατεχόμενης έκτασης, αύξηση του τουρκικού πληθυσμού της και δυσμενείς επιπτώσεις …
…
continue reading
Τον Μάιο του 1919 παρουσιάστηκε η μοναδική ευκαιρία για άμεση κατάληψη της Σμύρνης από τον ελληνικό στρατό, με κοινή απόφαση Μεγάλης Βρετανίας, Γαλλίας και ΗΠΑ. Ο Βενιζέλος μπορούσε να υπολογίζει ότι η Ελλάδα δεν θα αντιμετώπιζε ποτέ μόνη της στη Μικρά Ασία ενδεχόμενη αντίσταση εκ μέρους των Τούρκων, αλλά μόνο σε σύμπραξη με τις νικήτριες Μεγάλες Δ…
…
continue reading
Τον Φεβρουάριο του 1915 ο Ιωάννης Μεταξάς διαφωνούσε με τον Βενιζέλο όχι μόνο για τη συμμετοχή της Ελλάδας στην επιχείρηση των Δαρδανελλίων, αλλά και για την ιδέα επέκτασης του ελληνικού κράτους στη Μικρά Ασία. Σύμφωνα με την ανάλυσή του, το ελληνικό κράτος θα αποκτούσε χώρα με πληθυσμό στην πλειονότητα τουρκικό, που θα αλλοίωνε την εθνική του υπόσ…
…
continue reading
Οι αντίπαλοι του Βενιζέλου ισχυρίζονταν ότι, αν η Ελλάδα έμπαινε στον πόλεμο ως σύμμαχος της Αντάντ και εχθρός της Τουρκίας, θα προκαλούσε αμέσως τον αφανισμό των Ελλήνων της Τουρκίας. Βαυκαλίζονταν με τις υποσχέσεις της Γερμανίας ότι θα τους προστάτευε, όσο η Ελλάδα έμενε ουδέτερη. Όμως οι γερμανικές εγγυήσεις αποδείχθηκαν εντελώς ανεπαρκείς. Παρά…
…
continue reading
Ο Α΄ Παγκόσμιος Πόλεμος πρόσφερε στην Ελλάδα μία μοναδική ευκαιρία να αντιμετωπίσει την Τουρκία στο πλευρό ισχυρών συμμάχων, όπως ήταν η Αντάντ (Μεγάλη Βρετανία, Γαλλία, Ρωσία). Ήταν επίσης η τελευταία ευκαιρία για τη διάσωση των ελληνικών πληθυσμών της Τουρκίας, αφού αυτοί απειλούνταν με άμεσο και οριστικό αφανισμό. Τον Ιανουάριο του 1915, ο Βρετα…
…
continue reading
Το 1914 η Ελλάδα αντιμετώπισε άμεσο κίνδυνο νέου πολέμου με την Τουρκία, στον οποίο όμως θα ήταν ολομόναχη, χωρίς συμμάχους πλέον. Θανάσιμη απειλή αποτελούσαν δύο υπερσύγχρονα θωρηκτά που η Τουρκία περίμενε να παραλάβει από βρετανικά ναυπηγεία το καλοκαίρι του 1914. Με αυτά θα αποκτούσε αμέσως τον απόλυτο έλεγχο του Αιγαίου. Η κυβέρνηση Βενιζέλου έ…
…
continue reading
Στους Βαλκανικούς Πολέμους οι Οθωμανοί έχασαν ξαφνικά όλα σχεδόν τα ευρωπαϊκά τους εδάφη. Η αντίδραση εκδηλώθηκε αμέσως από τους Νεότουρκους, που υιοθέτησαν ως συνταγή σωτηρίας τον εκτουρκισμό, με κριτήριο τη μουσουλμανική θρησκεία. Αντίθετα, οι μη Μουσουλμάνοι στοχοποιήθηκαν ως μη νομιμόφρονες και ως πράκτορες ευρωπαϊκών οικονομικών συμφερόντων πο…
…
continue reading
Μετά τους Βαλκανικούς Πολέμους, ο Βενιζέλος εφάρμοσε την πολιτική ισονομίας μεταξύ Χριστιανών και Μουσουλμάνων που είχε ήδη διαμορφώσει στην αυτόνομη Κρητική Πολιτεία, προβλέποντας ακριβώς αυτή την επέκταση του ελληνικού κράτους. Η συνθήκη ειρήνης με την Οθωμανική Αυτοκρατορία (Συνθήκη των Αθηνών) εγγυήθηκε τα κάθε λογής δικαιώματα και συμφέροντα τ…
…
continue reading
Τα νέα χριστιανικά κράτη που προέκυπταν από τον διαμελισμό της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας δεν μπορούσαν να εγγυηθούν στους Μουσουλμάνους ισονομία και ασφάλεια. Από το 1821, όσοι Μουσουλμάνοι γλίτωσαν από σφαγές έφυγαν από την επαναστατημένη Ελλάδα (ή αλλαξοπίστησαν). Μετά την ειρηνική προσάρτηση της Θεσσαλίας και της επαρχίας της Άρτας, πάλι έφυγαν ο…
…
continue reading
Κατά βάθος 1821 και 1922 συνδέονται. Μετά την εμφάνιση του εθνικισμού, δεν είναι πλέον βιώσιμες οι πολυεθνικές αυτοκρατορίες. Από το 1821 δεν δρομολογείται μόνο η συγκρότηση ελληνικού εθνικού κράτους. Δρομολογείται ταυτόχρονα και η αναπόφευκτη διάλυση της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας. Αποκλείεται πλέον αυτή να διατηρηθεί και να περάσει ακέραιη σε ελλην…
…
continue reading
Από το 1944 το Κυπριακό συνδέθηκε ξανά με εσωτερικές πολιτικές διαμάχες, τόσο στην Ελλάδα όσο και στην Κύπρο, όπου ο Αρχιεπίσκοπος Μακάριος πρώτα ένωσε και ύστερα δίχασε, όταν φάνηκε να προτιμά την ανεξαρτησία από την Ένωση. Σε καμία άλλη φάση της διαδικασίας εθνικής ολοκλήρωσης δεν έγινε τόσο φανερή όχι μόνο η νομοτελειακή γένεση εμφυλίων συγκρούσ…
…
continue reading
Η καλύτερη (αν όχι η μόνη) ευκαιρία για Ένωση της Κύπρου με την Ελλάδα παρουσιάστηκε τον Οκτώβριο του 1915, όταν η Μεγάλη Βρετανία πρόσφερε αμέσως την Κύπρο, ανεξάρτητα από την έκβαση του Παγκοσμίου Πολέμου, αν η Ελλάδα βοηθούσε με τον στρατό της τη σύμμαχο Σερβία. Όμως η προσφορά της Κύπρου απορρίφθηκε από τον βασιλέα Κωνσταντίνο και την πειθήνια …
…
continue reading
Η εθνική ολοκλήρωση δεν περιέλαβε τελικά τη Βόρεια Ήπειρο, μολονότι την κατέλαβε τρεις φορές ο ελληνικός στρατός. Τη διεκδίκησή της έβλαψε πρώτα ο Εθνικός Διχασμός το 1915-16 και ύστερα η εμφύλια σύγκρουση του 1944, επειδή οι αντίπαλοι του ΚΚΕ βρέθηκαν εντελώς εξαρτημένοι από τους Βρετανούς και τους Αμερικανούς και υποχρεώθηκαν να αποσύρουν το ζήτη…
…
continue reading
Η εμφύλια σύγκρουση που επέλεξε το ΚΚΕ το 1944 ουσιαστικά ματαίωσε τη διεκδίκηση της Βορείου Ηπείρου και της Κύπρου, επειδή οι αντίπαλοί του βρέθηκαν εντελώς εξαρτημένοι από τους Βρετανούς και ύστερα τους Αμερικανούς. Κατασκευάστηκε όμως ο μύθος ότι τα Δεκεμβριανά ήσαν τάχα αντίσταση αυθόρμητη κατά των Άγγλων, που τα είχαν προσχεδιάσει. Ωστόσο, μόν…
…
continue reading
Ο Εμφύλιος Πόλεμος 1946-49 είχε σχέση με την εθνική ολοκλήρωση επειδή αφορούσε την ελληνική Μακεδονία και τη διατήρησή της από το ελληνικό κράτος. Γι’ αυτό πολέμησε η συντριπτική πλειοψηφία των πολιτών. Το ΚΚΕ βρέθηκε απόλυτα εξαρτημένο από τα «αδελφά» κόμματα, τους Γιουγκοσλάβους και ειδικά τους Σλαβομακεδόνες, που αποτελούσαν στο τέλος την πλειον…
…
continue reading
Αποδείχθηκαν μοιραία λάθη οι εξαιρέσεις από την ελληνοτουρκική υποχρεωτική ανταλλαγή πληθυσμών του 1923, δηλαδή η παραμονή του Οικουμενικού Πατριαρχείου και των Ελλήνων στην Πόλη (και στην Ίμβρο και Τένεδο), με αντιστάθμισμα την παραμονή των Τούρκων και άλλων μουσουλμάνων στην ελληνική Δυτική Θράκη. Η επιφανειακή ισορροπία έχει προ πολλού ανατραπεί…
…
continue reading
H υλοποίηση του ναζιστικού Ολοκαυτώματος στην κατεχόμενη Ελλάδα επηρεάστηκε από τον βαθμό αφομοίωσης των Εβραίων της ως Ελλήνων. Στην Παλαιά Ελλάδα, όπου ο κανόνας ήταν η αφομοίωση, οι Εβραίοι είχαν διπλάσιες πιθανότητες διαφυγής από ό,τι στις Νέες Χώρες. Χωρίς την περίπτωση της Κέρκυρας, είχαν σχεδόν τριπλάσιες πιθανότητες. Νωρίτερα, το 1940 ο συν…
…
continue reading
Μόνο μέσα από έναν νέο πόλεμο, μία νέα εμφύλια σύγκρουση και τη μεταπολεμική ανασυγκρότηση ξεπεράστηκε ο Εθνικός Διχασμός του 1915 ως κρίση εθνικής ολοκλήρωσης. Οι πρόσφυγες επιτέλους αφομοιώθηκαν, αφού διασπάστηκαν πολιτικά ακριβώς όπως οι γηγενείς και κατανεμήθηκαν στις ίδιες μ’ αυτούς παρατάξεις. Οι μεταπολεμικές οικονομικές και πολιτικές ανακατ…
…
continue reading
Μετά το 1922, ο Εθνικός Διχασμός συνεχίζεται ως κρίση εθνικής ολοκλήρωσης μέσα πλέον στα όρια του κράτους. Συμπυκνώνεται σε τρεις αντιθέσεις που αποτελούν προέκταση εκείνων της προηγούμενης δεκαετίας: μεταξύ γηγενών και προσφύγων, μεταξύ αλλοεθνών και Ελλήνων (ιδίως προσφύγων), μεταξύ Παλαιάς Ελλάδας και Νέων Χωρών. Ο Βενιζελισμός παραμένει ο πιο σ…
…
continue reading
Ο απότομος διπλασιασμός του ελληνικού κράτους συνδυάστηκε με την έκρηξη του Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου, προκαλώντας τον Εθνικό Διχασμό ως κρίση εθνικής ολοκλήρωσης. Ο Βενιζελισμός αποδείχθηκε αλυτρωτισμός για όλο το Έθνος, επιδιώκοντας την «Ελλάδα των δύο ηπείρων και των πέντε θαλασσών». Ο Αντιβενιζελισμός αποδείχθηκε πατριωτισμός εσωστρεφής, εξιδανικεύ…
…
continue reading
Μόνο ο Βενιζέλος κατάφερε να συνδυάσει ταυτόχρονα αλυτρωτισμό με εξευρωπαϊσμό και αγγλόφιλη πολιτική. Χάρη σ’ αυτόν, η Ελλάδα πήρε μέρος στους Βαλκανικούς Πολέμους, που παραμένουν το μεγαλύτερο πολεμικό της επίτευγμα, αφού σχεδόν διπλασιάστηκε. Χωρίς τον Βενιζέλο, η Ελλάδα δεν θα είχε πάρει μέρος στους Βαλκανικούς Πολέμους και τα σύνορά της θα ήταν…
…
continue reading
