«Βράσε ένα αβγό, τον καλικάντζαρο να βρω» (Μικρά Ασία, Λεβίσι)

Παραμυθόφωνο

Το «Πολιτιστικό Ίδρυμα Ομίλου Πειραιώς» παρουσιάζει σε συνεργασία με το «Παραμυθόφωνο» το λαϊκό παραμύθι «Βράσε ένα αβγό, τον καλικάντζαρο να βρω». Πρόκειται για ένα παραμύθι εμπνευσμένο από μια παράδοση του Λεβισίου της Μικράς Ασίας και μια ιστορία της Γερμανίας. Μια γυναίκα είναι τόσο ευτυχισμένη και απασχολημένη με το νεογέννητο μωράκι της που την παραμονή των Χριστουγέννων δεν αφήνει στο τζάκι φαγητά και γλυκά για να φάνε οι καλικάντζαροι. Εκείνοι θυμώνουν και της κάνουν το σπίτι άνω κάτω και όσο η γυναίκα τους διώχνει με το σκουπόξυλο, ένας από αυτούς της αρπάζει το μωρό από την κούνια και της αφήνει ένα καλικαντζαράκι. Η μητέρα βγαίνει απελπισμένη στους δρόμους και ρωτά όλο το χωριό, μέχρι που μια γερόντισσα της δίνει τη λύση. Το να βράζεις ένα αβγό φαίνεται τόσο αστείο στα μάτια των καλικαντζάρων, που ξεκαρδίζονται στα γέλια και κάνουν ότι τους ζητήσεις, αρκεί να κατεβάσεις το αβγό από τη φωτιά. Οι Γερμανοί Jacob Ludwig Carl Grimm (1785-1863) και Wilhelm Carl Grimm (1786-1859) κατέγραψαν και διέσωσαν έναν πλούτο παραμυθιών της Γερμανίας μέσα από τις αφηγήσεις απλών λαϊκών ανθρώπων. Το σπουδαίο έργο τους εξέδωσαν στη συλλογή με τίτλο “Kinder und Haus Märchen”. Το 1812 εκδόθηκε ο πρώτος τόμος και το 1814 ο δεύτερος, αλλά μέχρι την έβδομη έκδοση που έγινε το 1857, οι Grimm έκαναν τροποποιήσεις και εμπλούτιζαν τον κατάλογο των παραμυθιών. Ο Edgar Taylor (1793-1839) ήταν ο πρώτος που μετέφρασε τα παραμύθια των αδελφών Grimm από τα γερμανικά στα αγγλικά δίνοντας τον τίτλο “German Popular Stories”, και έπειτα ακολούθησαν πολλές ακόμη μεταφράσεις και εκδόσεις με διάφορους τίτλους. Στο έργο των Grimm υπάρχει μια μικρή ιστορία που τα ξωτικά αρπάζουν το μωρό μιας γυναίκας από την κούνια και το ανταλλάσσουν με ένα ξωτικάκι. Η γειτόνισσα συμβουλεύει τη γυναίκα να βράσει νερό μέσα στα τσόφλια ενός αβγού και τα ξωτικά θα παραξενευτούν και θα της φέρουν πίσω το μωρό της. Τα πράγματα εξελίσσονται έτσι ακριβώς. Στο χωριό Λεβίσι της Μικράς Ασίας υπήρχε μια παρόμοια ελληνική παράδοση που λέει πως μπορείς να διώξεις τους καλικαντζάρους από το σπίτι εάν βράσεις νερό μέσα σε ένα κλούβιο αβγό. Σαν αντικρίσουν οι καλικάντζαροι τέτοιο αστείο θέαμα, το διασκεδάζουν και γελούν τόσο πολύ, που κάνουν ότι τους πεις. Η παράδοση διασώθηκε προφορικά και μας μεταφέρθηκε από τον Ιωάννη Ευγενικό (σήμερα ετών 94), όπως την άκουγε στην παιδική του ηλικία από την μητέρα του, Βαρβάρα Μαυρίκου, προσφυγοπούλα στην Ελλάδα από το Λεβίσι της Μικρασίας. Το παραμύθι «Βράσε ένα αβγό, τον καλικάντζαρο να βρω» αναπτύχθηκε από τον Γιώργο Ευγενικό και είναι βασισμένο στο συνδυασμό της γερμανικής ιστορίας και της μικρασιατικής παράδοσης. Έρευνα, ελεύθερη απόδοση, επιμέλεια, αφήγηση: Γιώργος Ευγενικός Μουσική σύνθεση: Μάρα Καίσαρη --- Send in a voice message: https://podcasters.spotify.com/pod/show/-9911/message