33. Jan Dirk Imelman en Jos de Monnink over de bedoeling van school en onderwijs in een democratie

Onderwijs leiden met hart en ziel

Te gast zijn twee zgn. cultuurpedagogen, oud onderwijsbestuurder Jos de Monnink en emeritus hoogleraar wijsgerige pedagogiek Jan Dirk Imelman. We spreken over hun cultuurpedagogische visie op de school en het onderwijs naar aanleiding van hun boek De verweesde school. In het boek en in ons gesprek delen beide gasten hun zorgen over hoe de school en het onderwijs steeds meer van de bedoeling afgeraakt zijn, onder meer door overheidsbeleid en opleidingen en scholen die hypes volgen. Zij reiken de cultuurpedagogiek aan om weer terug te komen bij de bedoeling van school en onderwijs. Die houdt onder meer in: Het kind uitleiden uit de vanzelfsprekende wereld van het gezin en brengen naar autonomie en mondigheid door middel van kritisch leren denken en daarbij leren onderscheiden tussen kennen, menen en geloven. Je kunt dit ook andersom zeggen en dat is: het kind inleiden in de cultuur, waarbij je zowel kind volgend bent als kennis aanbiedend, zodat het kind leert wat er in de cultuur, in ons geval een democratische cultuur, verlangt wordt van het kind. Om die mondigheid, dat kritisch denken en het meedoen in onze democratische cultuur mogelijk te maken, is een breed en veelzijdig curriculum nodig, oftewel een algemene vorming waarin de zaak, oftewel de kennisinhoud centraal staat. Beide heren bieden ook een werkwijze aan die hierbij kan helpen: een cultuurpedagogische discussie die gevoerd wordt op vier niveaus: een maatschappelijk, kennisfilosofisch, psychologisch en pedagogisch-didactisch niveau van argumentatie. Jos de Monnink had in zijn tijd als bestuurder een vergelijkbaar leergesprek georganiseerd in zijn onderwijsorganisatie. Daarvoor rustte hij directeuren en leerkrachten toe met inzichten uit drie leertheorieen: de empirische of evidence based theorie, de constructivistische of personalistische theorie en de theorie van het cultureel leren. Deze podcast is mede mogelijk gemaakt door ATTC, schoolleidersopleiding in Hilversum en Arkade onderwijsadvies.